بازتاب چنگ زدن یکی از انواع بازتاب هاست که در در نوزادان به صورت یک عمل ذاتی انجام می شود و کودک را برای چنگ زدن ارادی در آینده که از مهارت های حرکتی ظریف (حرکاتی مثل بستن بند کفش، برداشتن اشیای ریز، استفاده از قیچی ) می باشد آماده می کند . در طول سه ماه اول نوزادی حرکات دست ها و بازوهای کودک پیشرفت می کند و دست ها از حالت مشت کرده و رفلکسی خارج می شوند.
نوزادان به طور ذاتی توانایی گرفتن اشیا را دارند ولی تا حدود سه ماهگی این توانایی به صورت رفلکس چنگ زدن است و پس از آن به مرور عضلات نوزاد هماهنگ تر شده و توانایی گرفتن ارادی اشیا را به دست می آورد.
در ادامه این مقاله به نحوه مشاهده بازتاب چنگ زدن و عملکرد آن ، آسیب ها و نحوه درمان و سن شروع و پایان این بازتاب در نوزادان می پردازیم .
نحوه مشاهده، عملکرد و سن شروع و پایان بازتاب چنگ زدن
برای دیدن
بازتاب چنگ زدن
انگشت خود را در کف دست نوزاد قرار داده و قدری فشار دهید. پاسخ نوزاد این است انگشت شما را چنگ می زند ، عملکرد این بازتاب آماده کردن نوزاد برای چنگ زدن ارادی است .
بازتاب چنگ زدن
در سه تا چهار ماهگی از بین می رود .
آسیب ها و مداخلات درمانی بازتاب چنگ زدن
تبدیل شدن این بازتاب نوزاد به چنگ زدن ارادی برای رشد مهارت های حرکت دستی در نوزادان ضروری می باشد و نوزاد برای اینکه بتواند چیزی را به طور ارادی بگیرد، باید قبلاً بازتاب چنگ زدن را از دست داده باشد.
برای آزمودن اینکه ببینید آیا این بازتاب ارادی شده است یا خیر می توانید " انگشت خود را به دست او بدهید و ببینید تا چه حد می تواند آن را بکشد " ، در حالت طبیعی از سه تا چهار ماهگی به بعد
بازتاب چنگ زدن
از بین می رود و در بیشتر اوقات دست های کودک باز است و اگر چیزی به دست کودک بدهید آن را چند دقیقه نگه می دارد و پس از آن به صورت ارادی رهایش می کند .
اگر متوجه شدید که ارادی شدن این بازتاب عقب افتاده است، انواع تحریک کننده های لمسی مانند اجسامی با جنس ها و حالات مختلف مثل زبر، نرم ، سفت و ... را به کف دست و نوک انگشتان نوزاد بکشید تا آگاهی نوزاد نسبت به دستانش افزایش یابد.
منبع : روانشناسی رشد تألیف لورا برگ